Polska od lat jest atrakcyjnym kierunkiem migracji dla pracowników z Europy Wschodniej, a od 2022 r. na polskim rynku pracy rośnie także udział obcokrajowców z nieco dalszych kierunków, takich jak Indonezja, Filipiny czy Nepal i Indie. Wielu cudzoziemców decyduje się zostać w Polsce po zakończeniu wizy i kontynuować pracę. Nie chcą jednak wracać do swojego kraju, aby uzyskać kolejną. Dokumentem, który może zalegalizować jednocześnie pobyt i pracę obcokrajowca jest zezwolenie jednolite na pobyt czasowy i pracę (Karta Pobytu Czasowego). Dokument ten uprawnia zarówno do przebywania na terenie Rzeczpospolitej Polskiej, jak i do kontynowania pracy, bez konieczności posiadania wizy. Karta pobytu czasowego może być więc kolejnym dokumentem legalizującym pracę lub pobyt obcokrajowca, który planuje przebywać w Polsce przez okres dłuższy niż 3 miesiące.

Czym jest zezwolenie jednolite na pobyt i pracę?

Zezwolenie jednolite (zwane także kartą pobytu czasowego) to decyzja administracyjna wydawana przez wojewodę, która uprawnia cudzoziemca do legalnego pobytu i wykonywania pracy na terytorium Polski. Dokument ten łączy w sobie funkcję zezwolenia na pobyt czasowy oraz zezwolenia na pracę, co oznacza, że cudzoziemiec nie musi ubiegać się o osobne dokumenty.

Kto może ubiegać się o jednolite zezwolenie na pobyt i pracę i jakie warunki musi spełnić?

Jednolite zezwolenie na pobyt czasowy i pracę jest przyznawane przez wojewodę cudzoziemcom, którzy planują przebywać w Polsce dłużej niż trzy miesiące i legalnie pracować.

Obcokrajowiec, który stara się o zezwolenie jednolite musi:

• Posiadać ubezpieczenie zdrowotne (publiczne – NFZ lub prywatne w ramach polisy pokrywającej koszty leczenia w Polsce).
• Mieć stabilne źródło dochodu wystarczające na własne utrzymanie oraz ewentualne utrzymanie rodziny, jeśli także przebywa ona w Polsce
• Przebywać obecnie na terenie Rzeczpospolitej Polski legalnie
• Spełniać ewentualne wymogi związane z pracą w zawodach regulowanych (np. lekarz, prawnik, inżynier).

Jednocześnie, pracodawca, który chce zatrzymać obcokrajowca w pracy i ułatwić mu uzyskanie karty pobytu czasowego powinien pamiętać, że wynagrodzenie cudzoziemca nie może być niższe niż wynagrodzenie innych pracowników na podobnym stanowisku pracujących w tym samym wymiarze czasu pracy, a także nie może być poniżej minimalnej pensji krajowej, nawet jeśli cudzoziemiec pracuje w niepełnym wymiarze godzin.

Dodatkowo, to po stronie pracodawcy leży obowiązek uzyskania informacji starosty o braku możliwości zaspokojenia potrzeb kadrowych na lokalnym rynku pracy (tzw. test rynku pracy). Choć zdaje się, że już wkrótce, wraz z wejściem w życie ustawy o warunkach dopuszczalności powierzania pracy cudzoziemcom na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, test rynku pracy przejdzie do historii.

Kto nie może skorzystać z zezwolenia na pobyt czasowy i pracę?

❌ pracownicy delegowanymi do Polski przez pracodawcę mającego siedzibę poza granicami Polski

❌przebywający na terytorium Polski na podstawie zobowiązań określonych w umowach międzynarodowych dotyczących ułatwienia wjazdu i czasowego pobytu niektórych kategorii osób fizycznych zajmujących się wymianą handlową lub inwestycjami

❌ prowadzący w Polsce działalność gospodarczą

❌ pracownicy sezonowi

❌przebywający na terytorium Polski na podstawie wizy wydanej w celu turystycznym lub odwiedzin u rodziny lub przyjaciół

Procedura uzyskania jednolitego zezwolenia na pobyt czasowy i pracę to nie tylko uproszczenie formalności dla cudzoziemców, ale także duże ułatwienie dla pracodawców. Wszystkie kwestie związane z legalizacją pobytu i zatrudnienia są załatwiane w ramach jednego postępowania administracyjnego, co oznacza, że pracodawca nie musi oddzielnie ubiegać się o zezwolenie na pracę. Dodatkowym atutem jest fakt, że to cudzoziemiec składa wniosek i ponosi związane z nim koszty, co odciąża firmę pod względem administracyjnym i finansowym.

Jak uzyskać jednolite zezwolenie na pobyt i pracę – krok po kroku

Aby cudzoziemiec mógł legalnie mieszkać i pracować w Polsce na podstawie jednolitego zezwolenia na pobyt czasowy i pracę, musi przejść przez kilka etapów:

1. Zebranie wymaganych dokumentów – wnioskodawca powinien przygotować m.in. ważny paszport, dokumenty potwierdzające cel pobytu (np. umowę o pracę), dowód posiadania ubezpieczenia zdrowotnego, test rynku pracy (jeśli jest wymagany), dokumenty potwierdzające spełnienie wymogów dotyczących wynagrodzenia, a także zaświadczenie o niezaleganiu w podatkach.
2. Złożenie wniosku – cudzoziemiec składa wniosek osobiście w urzędzie wojewódzkim właściwym dla miejsca pobytu. W wyjątkowych przypadkach można go wysłać pocztą, ale wówczas konieczna będzie późniejsza osobista wizyta w urzędzie w celu pobrania odcisków linii papilarnych.
3. Opłata za wniosek – obcokrajowiec ponosi koszty związane z rozpatrzeniem wniosku (obecnie, marzec 2025 r., jest to 440 zł + 100 zł za wydanie karty pobytu)
4. Oczekiwanie na decyzję – minimalny czas rozpatrzenia wniosku to około trzy miesiące, ale w praktyce może się wydłużyć w zależności miejsca składania wniosku i obłożenia danego urzędu.
5. Wydanie karty pobytu – po pozytywnej decyzji wojewody cudzoziemiec otrzymuje kartę pobytu, która stanowi potwierdzenie jego prawa do pracy i legalnego pobytu w Polsce.

Karta pobytu, w okresie w którym jest ważna, potwierdza tożsamość cudzoziemca oraz uprawnia go, wraz z dokumentem podróży, do wielokrotnego przekraczania granicy bez konieczności uzyskania wizy.

Warto pamiętać, że ze względu na skomplikowaną procedurę i możliwość popełnienia błędów formalnych, zaleca się wcześniejsze przygotowanie dokumentów lub skorzystanie z pomocy specjalistów.

Praca w okresie oczekiwania na zezwolenie jednolite

Cudzoziemiec, który złożył kompletny i poprawny wniosek o jednolite zezwolenie na pobyt czasowy i pracę, może podjąć pracę w Polsce w okresie oczekiwania na decyzję tylko wtedy, gdy posiada ważny tytuł pobytowy (np. stempel potwierdzający złożenie wniosku o kartę pobytu czasowego) umożliwiający pracę oraz spełnia jeden z poniższych warunków:

• Ma ważne zezwolenie na pracę.
• Posiada ważne oświadczenie pracodawcy o powierzeniu pracy cudzoziemcowi wpisane do ewidencji lub zarejestrowane przez właściwy powiatowy urząd pracy.
• Bezpośrednio przed złożeniem wniosku wykonywał pracę na podstawie oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi i ubiega się o zezwolenie jednolite w celu kontynuacji pracy u tego samego pracodawcy, na tym samym stanowisku, na podstawie umowy o pracę, przez co najmniej trzy miesiące.
• Jest zwolniony z obowiązku uzyskania zezwolenia na pracę.

Jak długo ważne jest zezwolenie i czy można je przedłużyć?

Zezwolenie na pobyt czasowy i pracę jest udzielane na czas określony, od 3 miesięcy do maksymalnie 3 lat.

Nie można przedłużyć istniejącego zezwolenia. Jeśli cudzoziemiec chce nadal legalnie pracować i przebywać w Polsce po upływie ważności obecnego zezwolenia, ma dwie opcje:

1. Złożyć wniosek o nowe jednolite zezwolenie na pobyt czasowy i pracę przed upływem ważności dotychczasowego dokumentu.
2. Opuścić Polskę przed zakończeniem okresu ważności zezwolenia.

Obowiązki cudzoziemca po uzyskaniu zezwolenia

• W przypadku utraty pracy cudzoziemiec musi poinformować wojewodę który wydał zezwolenie o braku zatrudnienia. Ma na to 15 dni roboczych.
• Jeśli planuje zmienić pracodawcę, stanowisko lub warunki pracy, musi wystąpić o nowe zezwolenie lub jego zmianę.

Zmiany, które nie wymagają aktualizacji zezwolenia

Niektóre zmiany w strukturze firmy lub warunkach pracy nie wymagają zgłaszania ich wojewodzie ani uzyskiwania nowego zezwolenia. Dotyczy to m.in.:

• Zmiany nazwy lub formy prawnej firmy (np. spółka z o.o. przekształca się w spółkę akcyjną),
• Przejęcia pracodawcy lub jego części przez inną firmę,
• Zmiany stanowiska pracy przy zachowaniu tych samych obowiązków,
• Zwiększenia wymiaru czasu pracy z proporcjonalnym zwiększeniem wynagrodzenia,
• Zastąpienia umowy cywilnoprawnej (np. umowy zlecenia) umową o pracę.

Dzięki temu niektóre zmiany formalne w miejscu pracy nie powodują konieczności ponownego przechodzenia przez długotrwały proces administracyjny. Nadal jednak pracodawcy, którzy chcą zatrudnić obcokrajowca posiadającego zezwolenie jednolite wydane w związku z zatrudnieniem w innym przedsiębiorstwie, muszą zachować ostrożność przy weryfikacji dokumentów oraz pamiętać, że nowe miejsce pracy wymaga zgłoszenia we właściwym urzędzie wojewódzkim.

Podsumowanie

Jednolite zezwolenie na pobyt czasowy i pracę to wygodne rozwiązanie dla cudzoziemców chcących legalnie pracować w Polsce oraz dla pracodawców, którzy poszukują pracowników na dłużej niż 3 miesiące lub chcą zatrzymać członka swojego zespołu na dłużej. Proces uzyskania zezwolenia może być czasochłonny i wymaga znajomości przepisów, zwłaszcza w przypadku zmiany warunków zatrudnienia lub w czasie oczekiwania na decyzję.

Jeśli poszukujesz pracowników z zagranicy, ale skomplikowane procedury i formalności wydają Ci się przytłaczające, zaufaj ekspertom z Personnel Service. Pomożemy Ci znaleźć wykwalifikowanych pracowników i przeprowadzimy przez cały proces legalizacji ich zatrudnienia. Skontaktuj się z nami!