– Wojna w Ukrainie ograniczyła zatrudnienie jej obywateli na rynku pracy w Polsce, co było najbardziej dotkliwe w tych segmentach rynku, gdzie dominowali mężczyźni. Mowa tutaj o budowlance, sektorze logistycznym czy transporcie. Mężczyźni nie mogli opuszczać Ukrainy, za to do Polski masowo napłynęły kobiety. To jednak nie wypełniło całkowicie luki na rynku pracy, co pokazują wyraźnie dane MRiPS. Trzeba jednak powiedzieć, że oprócz oświadczeń i zezwoleń, po wybuchu wojny pojawił się nowy instrument, który wprowadziła specustawa. Powiadomienie o powierzeniu wykonywania pracy obywatelowi Ukrainy miało ułatwić uchodźcom wejście na rynek pracy i to się udało, bo od marca 2022 r. skorzystało z niego 786 tys. osób – mówi Krzysztof Inglot, ekspert rynku pracy, założyciel Personnel Service.

Mniej Ukraińców na rynku pracy w Polsce

Z danych Ministerstwa Rodziny i Polityki Społecznej wynika, że w 2022 r. wydano ponad 2,3 mln różnego rodzaju pozwoleń na podjęcie pracy przez cudzoziemców. To o ponad 560 tys. mniej niż rok wcześniej. W 2021 r. było ich niemal 2,9 mln. Największy spadek widoczny jest w liczbie zarejestrowanych oświadczeń o zamiarze powierzenia pracy cudzoziemcowi. W 2022 r. pracodawcy złożyli nieco ponad 1 mln tego typu oświadczeń, z czego 58 proc. dotyczyła Ukraińców. W 2021 r. tego typu dokumentów pracodawcy złożyli ponad 1,9 mln i wśród nich 82 proc. wskazywało na Ukraińców. Należy jednak uzupełnić, że na mocy specustawy dodatkowo wydano 786 tys. powiadomień o powierzeniu wykonywania pracy obywatelowi Ukrainy, choć tak naprawdę chodziło o uchodźców wojennych. 99,7 proc. z nich to Ukraińcy, ale 0,3 proc. to obywatele innych krajów.

Inne narodowości zajmują miejsce Ukraińców

W danych podsumowujących 2022 r. widoczny jest ogólny spadek liczby pozwoleń na pracę dla cudzoziemców, co jest bezpośrednią konsekwencją wojny. Zaobserwować można również wzrost liczby zezwoleń dla obywateli innych krajów niż Ukraina, po których zaczęli sięgać pracodawcy mierzący się z deficytem kadrowym. W listopadzie 2022 r. co czwarty pracodawca w badaniu „Barometr Polskiego Rynku Pracy” Personnel Service wskazywał na wzrost zatrudnienia i nowe rekrutacje, natomiast 8 proc. firm widziało deficyt kadrowy jako największe wyzwanie w 2023 r., zaraz obok inflacji, wzrostu kosztów prowadzenia działalności czy spadku zamówień.

Ogólnie w 2022 r. wydano 365 tys. zezwoleń na podjęcie zatrudnienia przez cudzoziemców, z czego 85 tys. dla Ukraińców. W 2021 r. było to 504 tys., z czego Ukraińcy otrzymali aż 325 tys. To pokazuje wyraźnie, że miejsce obywateli Ukrainy zajmują inne narodowości, bowiem w 2021 r. 64 proc. zezwoleń trafiało do Ukraińców, podczas gdy w 2022 r. tylko 23 proc. Reszta przypadła na obywateli innych krajów, z czego największą ich liczbę otrzymali mieszkańcy: Indii (41,6 tys.), Uzbekistanu (33,3 tys.), Turcji (25 tys.), Filipin (22,5 tys.), Nepalu (20 tys.) oraz Białorusi (18,4 tys.). Poza zezwoleniami dla obywateli Białorusi w przypadku wszystkich wskazanych krajów mamy do czynienia ze znaczącym wzrostem liczby zezwoleń rok do roku. W przypadku Indii w 2022 r. wydano o 171 proc. więcej zezwoleń rok do roku, dla obywateli Uzbekistanu wydano 122 proc. więcej zezwoleń rok do roku, dla Turków 240 proc. więcej zezwoleń rok do roku, dla Filipińczyków 70 proc. więcej rok do roku, a dla Nepalczyków 85 proc. więcej rok do roku.

Patrząc na wykonywane przez cudzoziemców z zezwoleniami na pracę zawody to byli to głównie robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy (128 tys. wszystkich zezwoleń), pracownicy wykonujący proste prace (101 tys.), operatorzy oraz monterzy maszyn i urządzeń (69 tys.) oraz pracownicy biurowi (22 tys.).